نجات "شاهوار" دغدغه همه مردم شاهرود (نامه وارده)
یادداشت زیر توسط یکی از همشهریان دوستدار محیط زیست شاهرودی نوشته شده است.
نویسنده: محسن قربانی
به نام خالق زیبایی ها
با سلام خدمت تمامی دوستداران طبیعت در سرتاسر دنیا
همیشه گروه ها یا عده ای انسانهای آگاه و دلسوز وجود دارند که دغدغه ای جز نجات و دفاع از حق ندارند.درحال حاضر در شهرستان شاهرود در منطقه شاهوار شاهد نابودی یک اکوسیستم غنی از گونه های مختلف گیاهی و جانوری هستیم موقعیت جغرافیایی ارتفاع شاهوار به دلیل قرار گرفتن در شمال شهرستان باعث پیوند دو اقلیم خزری و نیمه بیابانی گردیده است و در سال به دلیل جذب بارش های فراوان و وجود یخچالهای طبیعی منبع عظیمی برای سفره های زیرزمینی به شمار می آید و همین قابلیت باعث شده تا کارشناسان شاهرود رابه عنوان یکی از خوش آب و هواترین شهرهای کشور معرفی نمایند.
میتوان ارتفاعات شاهوار را یکی از بی نظیر ترین زیستگاه های حیات وحش ایران به شمار آورد که تا به حال به آن توجه کمتری شده است.این ارتفاع زیبا با جاذبه های چشم نواز چندین سال است که گرفتار زیاده خواهی یک عده انسان های بی رحم و طمع کار شده است و در معرض نابودی و تخریب قرار گرفته است, شهرستان شاهرود در سطح کشور به دلیل دارا بودن اکوسیستم های مختلف جنگلی,بیابانی,کوهستانی وتنوع زیستی گیاهی و جانوری از اهمیت بالایی برخوردار است و به جهت داشتن سه اقلیم خاص این خطه را قاره کوچک معرفی کرده اند لذا این قابلیت ها زمانی مایه ی مباهات ماست که بتوانیم در حفظ وحفاظت از منابع طبیعی و استعدادهای گیاهی وجانوری آن کوشا باشیم.شاهوار را میتوان از نظر تنوع زیستی و محیط زیست ناشناخته اش به عنوان منطقه ای خاص معرفی نمود به دلیل وجود چشمه های فراوان وگونه های جانوری کم یابی نظیر خرس قهوه ای,پلنگ,کاراکال,گربه پالاس,کل و بز , قوچ و میش ,گرگ , روباه , سمور , تشی , خرگوش و پرندگان با ارزشی مانند کبک دری , کبک , سینه سیاه , جغد , شاه بوف , و انواع دیگر پرندگان شکاری و همچنین گیاهان گوناگونی که اغلب خواص دارویی دارند و دره های چشم نوازی که پوشیده از درختان اورس تنومند است. این اکوسیستم را میتوان یک منطقه استراتژیک طبیعی محسوب نمود به این دلیل که ارتفاعات شاهوار با این پتانسیل به علت واقع شدن بین پارک ملی خوش ییلاق و جنگل های گلستان و مناطق مرکزی و غربی ارتفاعات تپال باعث تبادل ژنتیکی زیستی گردیده و همین مزیت باعث بالا رفتن اهمیت ویژه این منطقه شده است. درحال حاضر بسیاری از مناطق حفاظت شده کشور به شکل جزیره ای شده اند و برخی گونه های جانوری در آن محکوم به انقراضند،با برهم خوردن تعادل اکولوژیکزیستی در یک منطقه برخی از گونه های زیستی که قدرت سازگاری بالایی دارند با شرایط جدید سازش میکنند و در منطقه باقی می مانند و برخی گونه ها که قدرت سازگاری کمتری دارند و قادر به نقل مکان هستند برای به دست آوردن زیستگاه مناسب تر مهاجرت فصلی یا دائمی می کنند و برخی گونه ها که قادر به پذیرفتن شرایط جدید نیستند و قدرت سازگاری کمی دارند محکوم به انقراض و فنامیشوند.آیا با توجه به مناطق محدودی که داریم امکان مهاجرت برای تمام یا برخی گونه ها وجود دارد؟
در حال حاضر به هر گوشه ای در حاشیه شهر که چشم می اندازیم معدنی در حال فعالیت و در واقع تخریب است و هر ارتفاعی از شاهوار که می نگریم مرتع دام و رمه است.آنچه مسلم است این است که محیط زیست و منابع طبیعی به عنوان ثروتی تکرار ناشدنی چیزی جدا از فرهنگ و تمدن این آب و خاک نیست،وقتی منطقه ای بکر و دست نخورده در ارتفاع 3700 متری خاکش به تاراج میرود وجنگل های اورسش با آن قدمت, بی رحمانه نابود میشود و یک چنین جاده ای جهت تردد ماشین آلات سنگین احداث می گردد سوال بنده از مسئولین این است که آیا نسل های آینده ما نیازی به داشتن منابع،معدن و محیط زیست ندارند؟بگوئید کدام قانون به شما اجازه احداث چنین جاده ای و چنین تخریبی با این وسعت و حجم برداشت داده است آن هم در منطقه ای که نظیرش را در کشور کم داریم.روی صحبت بنده با آقای وزیرصنعت و معدن و رئیس سازمان محیط زیست است، آیا شما نمی دانید جریمه ی قطع یک درخت اورس چقدر است،آیا خبر دارید چه تعداد درخت با ارزش اورس در این منطقه بدون هیچ ملاحظه ای قطع گردیده؟آیا اطلاع دارید این زیستگاه حیات وحش به دلیل انفجارات و فعالیت معدن دیگر منطقه ای امن برای گونه های در حال انقراض نیست آیا اطلاع دارید موج حاصله از انفجارات مهیب معدن در فصل آبستنی حیوانات باعث از بین رفتن جنین در گونه ماده میگردد.نکته قابل اهمیت اینکه به گفته ی اکثر رانندگان که شاهد این لحظات بوده اند چنانچه در لحظه انفجار حیوانی در آن محدوده باشد در اثر موج حاصل از انفجار مهیب دچار موج گرفتگی میشود و تا ساعاتی توان دویدن و فرار را ندارد بدین ترتیب چنین اکوسیستمی هر قدر هم که وسعت داشته باشد و غنی از گونه های جانوری باشد ظرف مدت کوتاهی شاهد انقراض و نابودی گونه های مختلف جانوری در آن خواهیم بود.
سیاستی که مدیریت معدن به خرج داده این است که اقدام به پخش نمودن شایعه ای در اذهان عمومی نموده است که فراورده های معدن کاربرد نظامی دارد و از آن جهت بدست آوردن اورانیوم استفاده میشود و نظرات عامه شهروندان را به سمت یک ارگان مقدس و انقلابی منحرف نموده است و با همین سیاست در پی توجیه دست اندازی غیر قانونی خود میباشند و از درآمد چندین هزار میلیاردی خود تنها سهم بسیار ناچیزی جهت مشارکت به مردم شریف روستای تاش اختصاص میدهند تا اهالی تاش هم از معدنی که زیر سرشان است بی نصیب نباشند.
متأسفانه هیچ صدایی از ارگانهای مسئول که وظیفه ذاتی شان حفظ و حراست از منابع طبیعی و محیط زیست است به گوش نمیرسد و در کوتاهی شان هیچ جای شک و تردید نیست.دوستداران طبیعت زیبا و خارق العاده ی شاهرود باید قدر این آب و خاک و این اقلیم بی نظیر را دانست.در واقع همین قابلیتهاو جذابیت های تماشایی است که سالانه سبب جذب گردشگران و طبیعت دوستان کثیری از سراسر کشور گردیده،هم اکنون شاهد از بین رفتن این جذابیت های طبیعی در شاهرود هستیم.
فقط چند قدم تا نابودی شاهوار فاصله داریم جای دارد تا سخنی هم به مسئولینی که از کنار این مسئله بی تفاوت میگذرند داشته باشم که انشاالله به لطف خالق بی همتا با آگاهی بخشیدن به مردم و با همت برخی از مسئولین دلسوز و پرتلاش و دوستداران طبیعت روزی شاهد تعطیلی معدن بوکسیت باشیم و نجات شاهوار دوست داشتنی را جشن بگیریم تا این میراث گرانبها برای نسلهای آینده حفظ شود.
در حال حاضر بدلیل از بین رفتن بخش وسیعی از پوشش گیاهی منطقه و برهم خوردن شکل طبیعی زمین در صورت بارندگی شدید در فصول بهار یا پائیز چون بستر خاک استحکام خود را از دست داده و از طرفی ماشین آلات معدن در چندین ایستگاه مشغول سرند کردن و جدا کردن نرمه های خاک از سنگ برداشت شده هستند و مواد بی ارزش که بصورت خاک سبک و نرمه در آمده را در حاشیه جاده و در عمق دره می ریزند،که در صورت بارندگی شدید تمام این مواد نخاله که توسط شرکت در دره رها شده از ارتفاعات بالا دست همراه آب باران به سمت دره ای که در امتداد آن زمین های کشاورزی و بافت روستا قرار گرفته سرازیر میشود و ممکن است سیل عظیمی همراه با حجم زیادی از گل و لای و خاک شسته شده این روستای زیبا را در نوردد یا شاید هم زیر چندین متر گل و لای مدفون کند.حال میشود با کمی تأمل و تفکر هم جلوی خسارات جبران ناپذیر را گرفت هم در جهت حفظ منابع طبیعی و محیط زیست تصمیم درستی را گرفت و هم میشود با تکیه به پتانسیل موجود در روستای تاش و منطقه از نظر آب و هوایی،بافت سنتی و زیبا به شرط حفظ منابع زیستی از تخریب این اکوسیستم بی نظیر با کمک و همکاری مردم روست و مسولین اقدام به جذب گردشگر نمود و با استفده از صنعت اکوتوریسم این روستا و این منطقه را به یکی از مراکز جذب گردشگرتبدیل نمود.در صورتی که این معدن تعطیل شود و ماشین آلات سنگین از منطقه خارج شوند خیلی زود انشاءالله شاهد احیاء و بازگشت حیات جانوری خواهیم بود و سند این این ادعا مشاهدات و تحقیقات صورت گرفته در حوزه ی زیست محیطی و حیات وحش میباشد.با تقدیر و تشکر از زحمات همه ی فعالان محیط زیست که تا به امروز زحمات زیادی در جهت نجات شاهوار کشیده اند.
نویسنده: محسن قربانی
