داستان سمنان- شاهرود
بررسی گروه های سیاسی فعال در شاهرود و نوع تعاملاشان با بدنه کارشناسی مرکز استان
قسمت اول: مارهایی با کت های آبی و افسانه عدالت
نویسنده: علی رضا اسلامی
عدم توازن دو شقه ی غرب و شرق استان سمنان، موضوعی نیست که کسی بتواند آن را انکار کند. دهه هاست که هرکسی که سکاندار هدایت استانداری سمنان شده، فارق از دیدگاه سیاسی اش، در نهایت نتوانسته است این شکاف را برطرف نماید. این شکاف در دوره هایی مانند ابتدای دهه هفتاد عمیق تر شد ونام استاندار آن روزها برای ابد در تاریخ شفاهی مردم شاهرود به بدی ثبت گردید. اما همه استانداران بعدی، مثل او نبودند و اکثرا به جز معدودی از آنان، تلاش نموده اند این فاصله را کاهش دهند که به علتی که در ادامه خواهم نوشت شکست خورده اند. شاخص ترین این استانداران، مهندس عبدالهی نخستین استاندار دولت احمدی نژاد و مهندس وکیلی نخستین استاندار دولت روحانی بودند، که متاسفانه دوره مسئولیتشان مستاجل بود.
اصلی ترین دلیل به وجود آمدن دره بی عدالتی و تبعیض بین دو بخش استان را باید در شیوه منسوخ شده و متمرکز مدیریت جستجو کرد. این شیوه مدیریت، رانت های بی بدیلی را در اختیار مرکز نشینان قرار می دهد که دایره ای از اختصاص بیشتر بودجه و استخدام نیروهای ساکن در مرکز را در بر می گیرد که این خود باعث شکل گیری عامل ثانویه ی در اختیار گرفتن مدیریت ها و بدنه کارشناسی سیستم می شود. در این شیوه مدیریت بخش خصوصی نیز به سرمایه گذاری در مرکز متمایل خواهد بود تا از حمایت های لازم متعصبین صاحب نفوذ در سیستم بهره مند گردد. این گردونه فاسد که نسل به نسل منتقل می گرد و " پسر به جای پدر و یا مادر" دوباره همان مناصب را اشغال می کنند، عامل اصلی عدم توفیق استانداران در برطرف کردن تبعیض در استان سمنان بوده است. باندهای متعصب قوم پرستی که در بدنه کارشناسی مدیریت استان سمنان شکل گرفته اند، تاکنون به هیچ مدیر و استانداری اجازه نداده اند تا بتواند برنامه های متعادل کننده خویش را اجرایی نماید.وضعیتی که مقاومت بی پروای این روزهای همین افراد در برابر تیم استاندار فعلی نیز موید آن است. پیش از آن که به وضعیت امروز این باند بپردازیم، لازم است گوشه دیگری از زمین بازیِ دلایل عقب ماندگی و عدم پیشرفت شاهرود را روشن کنم.
عامل دوم در ادامه روند بی عدالتی و توسعه نامتوازن غرب و شرق استان، نوع بازی سیاسی برخی افراد درون شاهرود است که بر اساس منافع باندی، مالی، شخصی و یا سیاسی خود در موقعیت های مختلف در هم پیمانی خواسته و یا نا خواسته، با آن جماعت " کت آبی " مرکز استان قرار می گیرند.
در فضای سیاسی شاهرود 6 گروه هستند که در طی سالیان اخیر نقش بازی کرده اند. 6 گروهی که تاکنون به صورت یکجا به آن ها پرداخته نشده است. در قسمت دوم این یادداشت به این گروه های سیاسی و نوع تعاملشان با باندی که از این پس "کت آبی ها" می نامیم، خواهم پرداخت.
قسمت دوم: شاهرود؛ شهر بازی های سیاسی
در قسمت قبلی این یادداشت اشاره شد که دو عامل اصلی در عدم توازن بین دو بخش شرقی و غربی استان سمنان نقش داشته اند. عامل اول؛ بدنه کارشناسی مدیریتی در مرکز استان است که از این پس از آن ها با عنوان "کت آبی ها" نام می بریم و دومین عامل نوع تعاملات فعالین سیاسی شاهرود با عامل نخست است. عامل اول در یادداشت قبلی به اختصار رو نمایی شد و اینک نوبت رو نمایی از شش گروه فعال در فضای سیاسی شاهرود است. یکی از این شش گروه، شاهرودی های مقیم شهرهای دیگر به خصوص تهران هستند که از طیف گسترده ای از طلاب شاهرودی مقیم قم تا وزرا و دولتمردان سابق و فعلی که اصالتی شاهرودی دارند را در بر می گیرد، این گروه بر اساس خاستگاه های سیاسی متنوعی که در بر می گیرد در تعامل با برخی از گروه های سیاسی ذیل عمل می کند، ولی غالب کنشگری اش با مسئولان رسمی شاهرود به خصوص نماینده مردم است. به علت تفاوت زمین بازی که این گروه در آن نقش آفرینی می کند، در این یادداشت بیش از این، به آن نخواهیم پرداخت.
دولتی ها اولین گروه فعال در سپهر سیاسی شاهرود هستند، که با توجه به فاصله شهرستان از مرکز استان و نفوذ بدنه کارشناسی حاکم بر امورات انتصابی که در یادداشت قبلی به آن اشاره شد، در اغلب دوره ها، افرادی ضعیف و فاقد اختیار، با عدم توانایی در احقاق حقوق مردم برای مدیریت در شاهرود انتخاب شده اند و به صورت رسمی نقش حامی سیستم مرکز استان در برابر منافع مردم شاهرود را به عهده داشته اند. البته نوع حرکت و بازی این گروه ارتباط مستقیم با اقتدار فرماندار منصوب دولت نیز دارد که در موارد انگشت شمار، فرمانداران قدرتمند توانسته اند اندکی چرخ های کهنه بروکراتیک قطار پیشرفت شاهرود را به حرکت درآورند، اما متاسفانه حرکت آن ها با لابی پر قدرت مرکز استان خنثی شده و آن فرمانداران خیلی زود از چرخه مدیریتی حذف شده اند.
گروه دومی که در فضای سیاسی شاهرود همواره فعال بوده اند، اطرافیان و فعالین ستاد انتخاباتی نماینده مستقر هستند. این گروه که غالبا به علت نوع وابستگی به جایگاه انتخاباتی، همواره فضا را تبلیغاتی می بینند، معمولا عمق زیادی نداشته و به راحتی تحت فرمانِ فضاسازان سیاسی مرکز استان قرار می گیرد که نمونه بارز آن حمایت تبلیغاتی اطرافیان نماینده سابق شاهرود از انتقال اداره کل راه به سمنان بود. یعنی این گروه بدون توجه به واقعیت و منافع شهرستان، صرفا به خاطر هواداری یک شخص خاص، در راستای تحقق آرزوی بیش از 7 دهه ای آن جماعت پان سمنانیست مرکز استان قرار گرفته و به باد رفتن یکی از آخرین داشته های شهرستان شاهرود را در ازای تابلو فرودگاه بین المللی جشن گرفتند. نظیر این نوع ائتلاف با "کت آبی ها" این روزها در بحث تقابل آن گروه و تیم استاندار دیده می شود. جایی که نماینده فعلی شاهرود و اطرافیانش با بازی در پازل چیده شده توسط آن ها، به بهانه غیر بومی بودن فرماندار شاهرود؛ نا خواسته و از روی عدم بازی شناسی سیاسی در تلاش هستند، یکی از وامداران سیاسی اصلاح طلبان سمنانی را که در تیمشان نفوذ کرده است راهی ساختمان "سبز بام" فلکه کارگر شاهرود کنند. این همکاری با "کت آبی ها" بدون توجه به منافع شاهرود و چرایی دشمنی آن ها با فرمانداری شاهرود و صرفا به بهانه غیر بومی بودن فرماندار صورت می گیرد. علت اصلی که مطرح شدن موضوع غیر بومی بودن را صرفا یک تبلیغات کور و بدون پشتوانه کارشناسی می دانم عدم وجود حساسیت نماینده در مورد فرماندار میامی است. جایی که برعکس شاهرود فرماندار غیر بومی آن به دلایل مختلف و غیر فنی نه تنها در معرض حمله همه جانبه اطرافیان نماینده نیست، بلکه هر روز در درگاه آن ها مقرب تر می گردد.
سومین گروه فعالین سیاسی شاهرودی جماعتی هستند که از آن ها با عنوان "موثرین" نام برده می شود. نطفه این گروه در سال های ابتدای دهه شصت شکل گرفت. نماینده آن روزهای شاهرود که خود سابقه کار در بازار را داشت توانست این گروه را که غالبا بازاری و یا اهل دو دوتا چهارتا بودند را با خود همراه کند. البته شایسته است که از خدمات آنان تا دوره ای که تحت مدیریت مرحوم حسینی شاهرودی بودند تقدیر کرد اما متاسفانه آنان پس از فوت مرحوم حسینی همواره با اشغال همه جایگاه های مشورتی و اقتصادی، و ائتلاف دائم با قدرت، منافع خود و خانواده شان را بر منافع شهرستان ترجیح داده و به زر اندوزی پرداختند. آن ها موثر بودن را در وجود خود و اطرافیانشان خلاصه کردند تا جایی که از دیدگاه منتقدین، آن ها "مقصرین" نامیده می شوند و نه آنچه که خودشان می خواهند نامیده شوند. نسل جدید موثرین نیز در دوره نمایندگی سیدحسن حسینی در حوالی همان افراد در حال شکل گیری بود که با تک دوره ای شدن دوره نمایندگی او مجال قوام یافتن نیافت و با رویکرد کاملا متفاوت علی خانی در معرض فروپاشی قرار گرفت. رابطه این گروه با باندی که در مرکز استان مستقر است در آغاز شکل گیری اش به هیچ عنوان خوب نبوده است اما پس از درگذشت مرحوم حسینی به یک ارتباط پراگماتیستی با محوریت سود تبدیل شده، نقطه عطف این ارتباط بحث انتقال اداره کل راه از شاهرود به سمنان بود. جایی که این گروه به خاطر ائتلاف با سیدحسن حسینی یکی از خط قرمز های اساسی خود را زیر پا گذاشت و به صورت رسمی تنها حامی شاهرودی انتقال این اداره کل شد. بزرگان این گروه سیاسی امروزه با علم و آگاهی نسبت به عدم اقبال عمومی به خود در پشت پرده به گسترش فعالیت اقتصادی خویش می پردازند و در روی صحنه به عروسک گردانی چند نفر جوان جویای نام مشغول هستند.
چهارمین گروه، ترکیبی نامتجانس از فعالین سیاسی است. از عقبه اصلاح طلب استان در شاهرود که همواره همپیمان سمنانی هاست و به نوعی آن ها را پدر خوانده جریان خود می داند تا بدنه سیاسی و مذهبی شاهرود که هیچ گاه از لحاظ ایدئولوژیک با آن بدنه مستقر در مناصب استانی صاحب اشتراک دیدگاه و منافع نبوده است، عضو این گروه هستند. در واقع این اصلاح طلبان شاهرودی هستند که به طمع کسب جایگاه های مدیریتی همواره نقش ستون پنجم را در میان ما بازی می کنند. گرچه عده انگشت شماری از آن ها از این اتهام مبری هستند ولی تقریبا همه آن هایی که با این گرایش سیاسی در ادارات مشغول هستند و یا سمپات هایی به این تفکر دارند، منافع فردیشان را به ایستادگی در برابر کانون های قدرتمند مرکز استان ترجیح می دهند. باید توجه داشت که به غیر از دوره هشت ساله ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، همیشه عنان کنترل استان سمنان در دست سیاسیون اصلاح طلب بوده است و با توجه به عملکرد کادری آن ها و سلسله مراتب مدیریتی همواره جایگاه روسا در مرکز استان و مرئوسین در شهرستان هاست.
پنجمین گروه فعالین و موثرین سیاسی شاهرود که مدرن ترین آن ها هستند، روزنامه نگاران و فعالین رسانه شاهرودی هستند که به نظر می رسد تکاپویشان از هر جای دیگر کشور بیشتر است.از جمع روزنامه نگاران، عده ای فعالیت کاملا مستقلی را بر گزیده اند که همین امر باعث اخذ موضع گیری های بسیار مناسبی در قبال مسائل شهرستان و استان از سوی آن ها شده است. عده ای دیگر به خاطر مسائل مالی و ادامه حیات رسانه هایشان، در موضعگیری هایشان دست به عصا تر حرکت می کنند. اما در میان آن ها هم هستند کسانی که به خاطر منافع مالی، باندی و یا سیاسی لباس خدمت به باند "کت آبی" های مرکز استان را به تن می کنندو کاملا آگاهانه به جنگ منافع شهرستان شاهرود می روند. این دسته آخری همواره منتظر یک تلفن از شهر سمنان است تا عَلَم تخریب علیه کسی را که مشغول آسیب زدن به منافع آنان است را بردارد. در قاموس تفکر این ها منافع عمومی شهرستان هیچ جایگاهی ندارد و بر اساس نوع شخصیتشان یکی از حیطه های مالی، باندی و سیاسی اولویت ویژه دارد.
موضوعی که باعث شد تمام مطالب فوق را به رشته تحریر درآورم، وضعیت این روزهای استان سمنان و به خصوص شهر شاهرود است. این روز ها بیش از هر زمان دیگری موقعیت باندی که از آن به عنوان "کت آبی ها" نام بردیم، در استانداری سمنان متزلزل است. جماعتی که نه منافع نظام برایشان ارزشی دارد و نه استان و شهرستان. آن ها تمامیت خواهانی هستند که دنیایشان در شهرشان و باندشان خلاصه می شود، پس هر کسی که این منافع را به خطر بیندازد، از دیدگاه آن ها محکوم به حذف شدن است. همراهی با این افراد و ایستادن در کنار این ها با هر بهانه ای چیزی جز خیانت به شاهرود و بقیه شهرستان های محروم استان نیست. فردوسی شاعر بزرگ ایران می گوید:
درختی که تلخ است آن را سرشت گرش بر نشانی به باغ بهشت
ور از جوی خلدش به هنگام آب به بیخ انگبین ریزی و شهد ناب
سرانجام گوهر به کار آورد همان میوه تلخ بار آورد
