معمای آقای ســناتور "مصاحبه با رضا بیژن فعال سیاسی منتقد دکتر کاظم جلالی"

چشمان متبسم و ریش بلند و خاکستری اش به همراه اندامی تنومند، اورا در بین سیاسیون شهر متمایز ساخته است. همه جا شغلش را چوپانی معرفی می کند، اما اگر اغراق نباشد باید گفت که او یکی از موثرترین و صاحب نظرترین فعالین سیاسی و انتخاباتی در شهرستان شاهرود است. کار خود را به عنوان مسئول دفتر دکتر جلالی روزی آغاز کرد که برج های دو قلو آمریکا فرو ریختند و دقیقا در شهریور چهار سال بعد از او جداشد.

رضا بیژن که این روزها به کشاورزی و دامداری مشغول است، یک چهره اصولگرای واقعی است.

در یک روز گرم میانه ماه رمضان، حاج رضا مجبور شد چهار طبقه ساختمان دفتر ما را بدون آسانسور بالا بیاید و با ما به گفتگو بنشیند.ما حصل این گفت و شنود را مطالعه بفرمایید.

ضمن عرض سلام و تشکر بابت حضورتان در دفتر ماهنامه، سوال نخست را این گونه مطرح می کنم که مردم کوچه و بازار گیر عمده کاظم جلالی را صرفا مواردی از قبیل موقعیت طلبی و یا به قول عوام اهل حزب باد بودن می دانند به نظرتان این امر باعث نشده است که باب نقد علمی و تخصصی عملکرد 16 ساله ایشان بسته شود؟

من هم سلام عرض می کنم و ضمن آرزوی قبولی طاعات و عبادات شما و خوانندگان محترمتان اجازه می خواهم جواب سوال شما را این گونه بدهم. بحثی که ما در مورد ایشان مطرح می کنیم، موضوع چیستی خروجی این 16 سال نمایندگی ایشان است. مواردی از قبیل اشتغالزایی، اتفاقات فرهنگی و نوع آداب سیاسی که پس از ایشان وارد فضای شهرستان شد. موضوعاتی مثل عدم توسعه نیروی انسانی و بی توجهی به کادر سازی و ارتقا و بها دادن به جوانان و استفاده از این سرمایه ارزشمند در جهت توسعه شهرستان. در واقع باید گفت دکتر جلالی سازنده فرهنگی بودند که به برخی مدیران راه و روشی از رشد را آموزش می داد که در آن بحث کارایی و مثمر ثمر بودن کمتر در نظر گرفته می شد. همانطور که در روایات داریم « الناس علی دین ملوکهم». و حاج کاظم چه بخواهیم و چه نخواهیم از ملوک هستند. ایشان وجه ایجابی و سلبی برای رشد و استمرار مدیریت در شهرستان را فرم دهی کردند و خروجی آن، چیزی است که الان در شاهرود مشاهده می کنیم. شما میزان کار آمدی و مقبولیت مدیرانی که اکنون در شهر هستند را نسبت سنجی کنید و بررسی کنید چه آیتم هایی باید رعایت شود که یک مدیر هم بتواند بماند و هم ارتقا پیدا کند. در واقع نوعی از آلارم برای مدیران ارسال می شد که آن ها تادیب به آدابی خاص شوند که رعایت چه مواردی باعث رشدشان خواهد شد و عدم رعایت آن باعث نزول و عزلشان می شود. سوال این جاست که آیا آداب خیر این مدیران در خیر مردم است یا تابع تادیب دیگری است. شما مدیری را در این مدت ندیده اید که توسط دکتر جلالی توبیخ شده باشد. متاسفانه خروجی مدیریت ایشان این وضعیتی است که الان در شهر شاهرود مشاهده می شود. شاید بتوان با درصد بالایی این گونه گفت که به غیر از آقای جلالوند که در دوره اصلاحات فرماندار شاهرود بودند، تقریبا تمام مدیران بعدی با نظر نماینده سابق شهر گمارده شده اند و هرچه جلوتر رفته ایم با افزایش نفوذ و قدرت جلالی این امر بسط بیشتری پیدا کرده است و درصد اثر گذاری اش بالاتر رفته است. همین امر باعث شده که دکتر جلالی نتواند از مدیرانی که خودش گماشته انتقاد کند و یا ادعای عدم همراهی داشته باشد. من بارها گفته ام برای ما در شهرستان شاهرود خیلی تفاوت ندارد چه کسی در مرکز قدرت را در دست بگیرد و رئیس جمهور شود. خواه احمدی نژاد باشد و یا روحانی، فرماندار این جا را کاظم جلالی منصوب می کند. البته شاید هر کس دیگری بود این کار را می کرد، ولی آیا این انتصابات در جهت منافع مردم و اصل شایسته سالاری بوده و یا مسائل دیگری در میان است. این مهم داستان دیگری است، که در این جا ملاک اصلی برای انتخاب و حمایت از مدیران حفظ وضع موجود و همراهی با دکتر جلالی بوده است.

در شهر شایعات زیادی پیرامون فعالیت های اقتصادی دکتر جلالی و اطرافیانش وجود دارد، آیا شما مورد خاصی از فعالیت های اقتصادی او را به خاطر دارید؟

دکتر جلالی بارها گفته اند که شیطان من در پول و سایر شهوات نیست، شیطان من در قدرت است. روایت داریم که هر انسانی در یک زمینه ای سست تر است و راه نفوذ به شیطان می دهد. تا زمانی که بنده به دکتر جلالی نزدیک بودم و در خدمتشان بودم از باب اقتصادی، نه در شاهرود و نه در هیچ جای دیگر چیزی در این مورد ندیدم. چیزهای زیادی بعدها شنیدم ولی تا جایی که اطلاع دارم علیرغم این که وضع اقتصادی دکتر زیاد مناسب نبود هیچ گاه ندیدم که ایشان دنبال رانت اقتصادی باشند و از وضعیت الان اطلاعی ندارم.

شما یک دوره چهار ساله مسئول دفتر دکتر جلالی در شاهرود بوده اید. همانطور که مستحضرید در سال های اخیر دفتر شاهرود روزهای پر حاشیه ای را سپری کرده است لطفا تاریخچه کوتاهی از دفتر دکتر جلالی در شاهرود و کارکرد اصلی آن را بفرمایید.

اولین مسئول دفتر آقای جلالی دکتر مولایی بودند که الان دانشگاه صنعتی هستند و از هم کلاسی ها و دوستان دکتر در دانشگاه امام صادق بوده اند. آقای مولایی چند روزی بیشتر مسئولیت نداشتند و من نمی دانم به چه دلیلی به یک باره قطع همکاری نمودند. بعد از دکتر مولایی، آقای حمید رضایی آمد که الان حراست بنیاد شهید استان را بر عهده دارد، آقای رضایی نیز از دوستان دکتر جلالی و از اعضای گروه مقاومت امام بودند. بعد از ایشان مرحوم طالع زاری و مجددا خود آقای رضایی مسئولیت دفتر را قبول کردند. چند ماهی دوباره بودند ولی شکایت داشتند که با این وضعیت عدم وجود اختیارات و شفافیت در نقش مسئول دفتر نمی توانم ادامه دهم. به ایشان گفتیم اگر یک پروتکل تعریف شود و یا محلی از اعراب برای مسئول دفتر تعیین گردد حاضر هستید کار را ادامه دهید زیرا نمی شود که مرتب مسئول دفتر عوض کرد، ایشان قبول نکردند و این وظیفه از شهریور 1380 به مدت چهار سال به عهده من گذاشته شد. پس از من آقای محمد رضا جلالی و بعد از ایشان آقای وحید جامعی مسئولیت دفتر را پذیرفتند که تا امروز ادامه دارد.

آیا این موضوع که شخصیت دکتر جلالی تابعی از مسئول دفتر ایشان است صحت دارد؟

نه، نه! ایشان اصلا قائل به یک دفتر موثر نیستند. دکتر دوست دارند یک دفتر ضعیف داشته باشند که در واقع ظاهری از قضیه باشد و تصمیم ها را جای دیگری می گیرند و دفتر صرفا در جهت پاسخ گویی به مردم و وقت دادن و یک سری دیگر از امورات جزئی عمل می کند. به اضافه این که اصلی ترین شرح وظیفه اش ایجاد سبد رای برای انتخابات بعدی است. در واقع کارکرد دفتر از نظر ایشان بیشتر مساله انتخابات بود.

شاهرود چه نقشی در زندگی سیاسی دکتر جلالی بازی می کرد؟

شاهرود خیلی برای دکتر جلالی مهم است و برایش سخت بود که پس از 16 سال برخی سیاسیون مثل خانم فاطمه هاشمی بگویند چون جلالی در شاهرود رای نداشت به تهران آمد و در لیست ما جای گرفت. دکتر شاهرود را مدیریت می کرد تا رای خود را حفظ کند و واقعا در این کار تبحر داشت. البته از صمیم قلب می خواست که در شاهرود اتفاق خاصی بیفتد ولی واقعا نتوانست به جمع بندی برسد بین پیشرفت شاهرود و برخی مسائل دیگر. قطعا ایشان دوست داشت به عنوان یک نماینده اسطوره ای مانند آقای حسینی شاهرودی شناخته شود ولی به نظر من هیچ گاه نتوانست محبوب قلب ها شود.

برسیم به موضع گیری های سیاسی پر حاشیه ایشان، عده ای معتقدند که دکتر جلالی بارها و بارها بر اساس شرایط حاکم، تغییر موضع سیاسی آشکار داشته اند. در حالی که عده ای دیگر معتقدند این اصولگرایان و حامیان دیروز جلالی بوده اند که با نزدیک شدن به احمدی نژاد و سپس پایداری ها از محور اصولگرایی فاصله گرفته اند. آن ها می گویند دکتر جلالی از ابتدا جایی ایستاده بوده که آقایان لاریجانی ، ناطق ، روحانی و بالطبع هاشمی حضور داشته اند و هنوز هم همان جا ایستاده اند. نظر شما در این مورد چیست؟

این گونه نیست. آقای جلالی از بزرگترین منتقدین آقای هاشمی بوده اند.در سال 1378 و قبل از آن، زمانی که در دانشگاه امام صادق بودند، انتقادات بسیار زیادی از آقای هاشمی رفسنجانی داشتند با این کد که یکی از همکلاسی هایش می گفت آقا یادت هست در فلان اتاق چه چیزهایی در مورد آقای هاشمی می گفتیم؟ کاظم جلالی را اصولگرایان در برابر علی اصغر احمدی که از چهره های شاخص دولت وقت و اصلاح طلبان بود معرفی و حمایت کردند و به مجلس فرستادند. کاظم جلالی سال 78 و قبل از آن را به هیچ عنوان نمی توان میانه رو نامید. البته بر اساس فرمایش مقام معظم رهبری تند روی در موضع خیر اصلا چیز بدی نیست و این تقسیم بندی به تند رو و میانه رو شاید دسیسه دشمن باشد. کاظم از تندترین نیروهای حزب الهی بوده که از مبدعین طرح نماز خواندن در پارک های تهران بودند و در اعتراض به بد حجابی ها و بقیه امور جمع می شدند و مثلا می گفتند امروز با موتور به فلان پارک برویم. در زمان حضورش در شاهرود خیلی تندتر هم بوده است. کسانی که در پایگاه بسیج فرمانده اش بوده اند می گویند که برخوردهایش حتی از برخوردهای بسیج هم شدیدتر بوده است. گرچه تندی کاظم 78 هیچ گاه به اندازه تندی او در سال های قبل تر نبود ولی شخصیت های اصول گرای شاهرود همگی با انتخاب ایشان در آن سال موافقت داشتند و تنها سردار خانی، آن هم به خاطر سن و سال پایینش مخالف بودند.

عوض شدن کاظم جلالی امر واضحیه، او در سال 1384 با این گمان قطعی که آقای هاشمی رای خواهند آورد، علنا برای اولین و آخرین بار از یک کاندیدا، تمام قد در انتخابات حمایت کردند. این حمایت در نقطه مقابل موضع گیری های سال های نه چندان دورش بود. جلالی عضو حزب اعتدال و توسعه شد و به عنوان مدیرمسئول روزنامه حزب فعالیت کرد. اما بعد از این که دید هاشمی در انتخابات شکست خورد و در سال های بعد هم جناح حامیش در حاشیه قرار گرفت، از حزب اعتدال و توسعه کناره گیری کرد و با انتشار نامه ای از حزب اعلام برائت نمود. حزبی که دوباره امسال از طریق آن ها وارد لیست اصلاح طلبان شد و به مجلس راه یافت. آقای جلالی رصد می کرد که در کدام طرف امکان رشد بیشتری دارد. ایشان رسما در دوره ای که به نظر می رسید احمدی نژاد قدرت را قبضه کرده است این جا گفتند که فهم من در مورد آقای هاشمی اشتباه بوده است و هنگام سفر رئیس جمهور وقت به شاهرود در حالی که عضو کمیته سه نفره استقبال بودند با اشاره به نامه احمدی نژاد خطاب به خودش به بنده گفتند ، آقا حالا که قبول داری من احمدی نژادی شده ام، این هم پیامی که ایشان به من داده است...

دکتر جلالی مشخصا موضع عوض می کرد. در این مورد خاص آیا این احمدی نژاد بود که به هاشمی نزدیک شده بود یا دکتر جلالی آینده سیاسی اش را در جای دیگری رصد کرده بود؟ کاظم جلالی در سال 84 به عنوان مسئول ستاد آقای هاشمی در استان وارد عمل شده بود چون بالای 95 درصد احتمال رای آوری ایشان را می داد. اما پس از یکی دو سال چه اتفاقی افتاد؟ شاید ایشان به عنوان دیپلمات این امر را بر خودش مباح بداند ولی این با آن چیزی که ارزش های انقلابی بودن است در تضاد است. شما قطعا این را بدانید که این جلالی است که موضع گیری هایش عوض شده است، نه این که مورد پاکسازی قرار گرفته باشد. جلالی همیشه ادعا دارد که نه چپ است نه راست. نه چپ نه راست تعریف دارد که اگر بخواهم برایش مصداق بیاورم باید از آقای توکلی نام ببرم. آقای جلالی متاسفانه بر اساس شرایط روز و منافع به موقع هم چپ است هم راست.

به عنوان سوال آخر به نظر شما آیا جلالی برنده انتخابات اخیر بود یا بازنده آن؟

قطعا همه می دانند و خود دکتر هم همینطور که رای ایشان در تهران رای به لیست بود. تصور بنده این است که جلالی هیچ جا را با شاهرود عوض نمی کرد. در حالی که همه بر اساس نظر سنجی ها می دانستند که دکتر جلالی از شاهرود رای ندارد هیچ کس به غیر از خانم فاطمه هاشمی در این مورد صحبت نکرد. این گونه نیامدن جلالی از شاهرود بدون شک شکست بزرگی برای او بود. او می خواست اگر قرار است روزی نیاید با یک طمطراق خاص و اسطوره مانند این اتفاق بیفتد. قطعا آن چیزی را که می خواست نتوانست در شاهرود در بیاورد.

از نگاه کسانی که مردم محور و مقبولیت محور هستند قطعا جایگاه ایشان در مجلس پایین آمده است. اما از باب سیاسی و باقی مسائل، با حاکم بودن تفکر آقای لاریجانی در مجلس، روند رشد خود را ادامه خواهد داد. البته باید در نظر داشته باشیم که او هیچگاه محبوب جریان چپ نبوده است. و هیچ گاه غیر از دوره اول نمایندگی اش محبوب راست هم نبوده. ولی ملاک تاثیر گذاری در مجلس این ها نیست و کاظم جلالی با جا یابی مجدد همچنان به حیات سیاسی خود ادامه خواهد داد.

از زحمتی که کشیدید و وقتی که گذاشتید ممنونم.

من هم از شما تشکر می کنم.